Blog

Su Tesisatı ve Sıhhi Tesisat hakkında merak ettiğiniz, öğrenmeniz gereken tüm detayları paylaştık. İkisinin arasında ne gibi farklılıklar var? Ayrıca su tesisatı yada Sıhhi tesisat denildiğinde hangi alanlar ve ustalıkları kapsıyor. Özellikle tüm detayları paylaşıyoruz.

Su Tesisatı ve Sıhhi Tesisat

Yıllardır sahada çalışan, sayısız konut, iş yeri ve tesisin su sistemine dokunmuş özellikle bir tesisat ustası olarak, bu rehberde su tesisatı ve sıhhi tesisat hakkında merak edilen hemen her şeyi kendi ağzımdan, birinci şahıs olarak anlatacağım. Amacım; evinizde, ofisinizde veya herhangi bir yapıda suyla ilgili sistemi temelden anlamanızı, boruların duvarın içinde nasıl ilerlediğini, hangi noktalarda risklerin arttığını, hangi malzemenin nerede tercih edilmesi gerektiğini bilmenizi sağlamak. Böylece olası arızaları sadece ortaya çıktığında değil, daha ilk belirtilerini gördüğünüz anda fark edebilecek ve gereksiz masraf oluşturmadan çözüm üretebileceksiniz.

Doğru ustayla, doğru malzemeyle ve doğru planlamayla ilerlediğinizde, hem konforunuz artar hem de uzun yıllar boyunca sizi yormayan, sessiz, güvenli ve sağlıklı bir su tesisatına sahip olursunuz. Ben de burada, yıllar içinde edindiğim tecrübeleri sade, net ve usta işi bir anlatımla sizinle paylaşarak, hem teknik hem de pratik anlamda elinizi güçlendirmeyi hedefliyorum.

1. Su Tesisatı ve Sıhhi Tesisat Nedir? Aralarındaki Fark

Önce kavramları netleştireyim; çünkü Google aramalarında da sık sık gördüğüm bir karışıklık var. İnsanlar su tesisatı ile sıhhi tesisat kavramlarını genellikle birbirine karıştırıyor, hatta bazen ikisini aynı şey sanıyor. Oysa proje aşamasında, maliyet hesabında ve arıza tespitinde bu iki kavramı doğru ayırmak, işin temelini oluşturuyor.

• Su tesisatı nedir?
  Su tesisatı dediğimiz şey, en basit hâliyle, şebekeden ya da depodan aldığımız temiz suyu, bina içinde doğru basınç ve debiyle tüm noktalara taşıyan sistemdir. Yani sokağın altındaki ana hattan, sayacınızdan geçip dairenize giren suyun; mutfak lavabosuna, banyodaki lavaboya, duştaki bataryaya, klozet rezervuarına, kombiye, şofbene, bulaşık ve çamaşır makinesine kadar ulaştırılmasını sağlayan tüm borular, vanalar, kolektörler ve bağlantı elemanları, su tesisatının bir parçasıdır. Burada benim için önemli olan; suyun her noktaya dengeli basınçla, yeterli miktarda ve güvenli şekilde ulaşmasıdır.
• Sıhhi tesisat nedir?
  Sıhhi tesisat ise daha kapsamlı bir kavramdır. Sadece temiz suyu taşımakla kalmaz; kullanılan suyun (pis suyun), atıkların ve oluşan gazların güvenli ve sağlıklı şekilde ortamdan uzaklaştırılmasını, sistemin havalandırılmasını ve özellikle hijyenik bir yaşam alanı oluşturulmasını sağlar. Yani sıhhi tesisat dediğimde, aklımda sadece musluğa gelen temiz su yok; aynı zamanda lavabodan, duştan, klozetten, mutfak evyesinden ve cihazlardan çıkan kirli suyun pis su boruları ile bina dışındaki kanalizasyona taşınması, çatıya kadar çıkan havalık boruları, sifonlar, armatürler ve bunları birbirine bağlayan tüm ekipmanlar var.

Kavram	Kapsamı	Örnekler
Su tesisatı	Temiz suyun dağıtımı	Şebeke girişi, kolektör, temiz su boruları
Sıhhi tesisat	Temiz su + pis su + havalandırma + armatürler	Klozet, lavabo gideri, havalık boruları

Günlük dilde ikisi genellikle birbirinin yerine kullanılır, ancak ben projeye başlarken bu ayrımı net tutarım; çünkü hesaplamalar, malzeme seçimi ve test süreçleri bu tanımlara göre değişir.

2. Bir Yapıda Su Tesisatı Nasıl Kurulur? (Genel Mantık)

Bir yapının su tesisatını kurgularken işe asla “boruyu döşeriz, gerisi gelir” mantığıyla başlamam; çünkü suyun binaya girişinden, en uçtaki musluğa kadar izlediği her adımın bir mantığı, bir hesabı ve bir dengesi vardır. Önce binanın kullanım amacını, kat sayısını, su tüketim alışkanlıklarını ve mevcut ya da planlanan ısıtma sistemini değerlendiririm. Böylece hangi noktalarda basınç kaybı yaşanabileceğini, nerelerde kolektör kullanmanın avantaj sağlayacağını, hangi hatta sıcak suyun daha geç ulaşma ihtimali olduğunu önceden görürüm.

Genellikle projeye başlamadan önce, hem temiz suyu hem de ileride devreye girebilecek cihazları (kombi, şofben, hidrofor vb.) tek tek düşünür, ileride müdahale gerektiğinde kırma-dökme işini en aza indirecek şekilde plan yaparım. Bu planlama aşaması, kağıt üzerinde basit görünse de; arasıra küçük görünen bir hata, ilerleyen yıllarda büyük maliyetlere ve konforsuz bir kullanıma yol açabilir.

• Su kaynağı (şebeke, kuyu, depo, hidrofor)
• Sayaç ve ana vana
• Dikey kolonlar ve daire girişleri
• Kolektörler (varsa)
• Tesisat hatları (banyo, mutfak, wc, balkon, bahçe)
• Armatür ve cihaz bağlantıları (bataryalar, rezervuar, kombi, şofben, bulaşık makinesi vb.)

Bu süreci özellikle düzgün kurgulamazsak, ileride şu şikayetler mutlaka gelir:

• “Üst kattaki musluk açılınca bizim su inceliyor.”
• “Sıcak su geç geliyor.”
• “Bazen borulardan garip sesler geliyor.”
• “Kokular geri tepiyor.”

Bunların çoğu, başlangıçta proje, çap, eğim ve malzeme seçimi doğru yapılmadığı için ortaya çıkar.

3. Temiz Su Tesisatının Ana Elemanları

Ben bir dairede su tesisatını incelerken özellikle şu başlıklar üzerinden giderim:

A – Sayaç ve Ana Giriş

• Şebekeden gelen su önce sayaçtan geçer.
• Sayaçtan hemen sonra ana vana bulunur. Arasıra kullanıcıya bu vananın yerini mutlaka gösteririm; çünkü acil bir durumda önce bu vana kapatılır.
• Filtre (pislik tutucu) kullanmak, özellikle eski şehir şebekelerinde içeri giren tortuları azaltır.

B – Kolektörlü Sistem ve Klasik Sistem

İki ana dağıtım tipi vardır: Özellikle artılarına ve eksilerine dikkat etmenizi tavsiye ederim.

Sistem Tipi	Özellikleri	Artıları	Eksileri
Klasik (T bağlantılı)	Ana hattan T ile ayrılarak her armatüre gidilir	İlk yatırım daha ucuz	Basınç dengesizliği, arıza takibi zor
Kolektörlü	Daire girişinde kolektör, buradan her armatüre ayrı hat gider	Basınç daha dengeli, arıza tespiti kolay, konfor yüksek	İlk maliyet biraz daha fazla

Ben özellikle yeni yapılan dairelerde kolektörlü sistemi tercih ederim; çünkü arıza olduğunda sadece o hattı kapatıp çalışabilirim, tüm daire susuz kalmaz.

C – Sıcak Su Tesisatı

Sıcak su, genellikle:

• Kombi
• Şofben
• Termosifon
• Merkezi sistem (kazan dairesi)

gibi cihazlardan gelir. Sıcak su tesisatında:

• Boru yalıtımı yapılmazsa, ısı kayıpları artar.
• Hat çok uzun ise, sıcak su musluğa geç gelir; arasıra sirkülasyon hattı kullanmak gerekir (özellikle büyük konut projelerinde).

4 – Pis Su (Atık Su) ve Havalandırma Sistemi

Sıhhi tesisatın en kritik kısmı pis su tesisatı ve havalandırma (havalık) sistemidir. Buradaki hatalar, yıllarca kötü koku ve tıkanıklık olarak geri döner.

A – Pis Su Tesisatı

Pis su tesisatında:

• Açık gri borular genelde iç tesisatta kullanılır.
• Ana dikey kolonlar, dairelerden gelen atıkları toplayarak kanalizasyona iletir.
• Her vitrifiye (klozet, lavabo, duş, mutfak evyesi) bir sifon üzerinden bağlanır.

Önemli noktalar:

• Gider borularının eğimleri çok hassastır. Bazen kullanıcıların “Eğim fazla olsun, daha iyi aksın” taleplerine rastlıyorum; bu yanlıştır.
  1- Az eğim → Su yavaş gider, tortu birikir.
  2- Çok eğim → Su hızla gider, katı atık geride kalır, yine tıkanıklık yapar.

B – Havalandırma (Havalık Boruları)

Genellikle fark edilmeyen ama ustalar için çok önemli olan bir detay da havalık borularıdır.

• Amaç: Pis su kolonundaki gazların ve kötü kokuların sisteme geri basmasını engellemek.
• Çatıya kadar çıkan dikey boru, pis su kolonunu havalandırır.
• Eğer havalık yoksa veya yanlış yapılmışsa:
  – Giderlerden koku gelir.
  – Bazen sifonlardaki su çekilir ve sesli “gluk gluk” sesleri duyulur.

5. Malzeme Seçimi: Hangi Boru Daha İyi?

Malzeme konusu, Google aramalarında en çok gördüğüm başlıklardan biri:

“PPRC mi, bakır mı, PEX mi, galvaniz mi?” Ben saha tecrübeme dayanarak şöyle özetleyebilirim:

Malzeme Türü	Nerede Kullanılır?	Avantajlar	Dezavantajlar
PPRC	Temiz su hattı (soğuk & sıcak)	Ekonomik, kolay montaj	UV’ye dayanımı düşük, dış mekânda korunmalı
PEX	Temiz su, yerden ısıtma, kolektörlü sistem	Esnek, az ek yeri, sessiz	Özel bağlantı parçaları gerektirir
Bakır	Sıcak su, özel projeler	Dayanıklı, ısıya çok dayanıklı	Maliyetli, usta işçiliği şart
Galvaniz	Eski sistemlerde, yangın hatlarında	Mekanik dayanımı yüksek	Zamanla korozyon, iç çap daralması
PVC / Koruge	Pis su, yağmur suyu	Ekonomik, hafif, kolay montaj	Yüksek sıcaklığa uygun değil

Ben genellikle konut içi temiz su hattında PPRC veya PEX tercih ediyorum. Pis su hattında ise kaliteli PVC boru ve uygun bağlantı parçaları olmazsa olmaz.

6. Banyo, Mutfak ve Islak Hacimlerde Dikkat Ettiğim Hususlar

A – Banyo

Banyo, sıhhi tesisatın en yoğun olduğu bölgedir. Banyo tesisatında:

• Duş alanında gizli gider kullanırken eğimi çok dikkatli veririm.
• Duş, lavabo ve çamaşır makinesi giderlerinin mümkün olduğunca ayrı hatlarla kolonlara bağlanmasını severim.
• Klozet arkasındaki pis su boru çapları, özellikle hesaplara uygun seçilmeli, daraltma yapılmamalı.

B – Mutfak

Mutfak gideri, yağlı atıklar yüzünden zamanla tıkanmaya çok müsaittir.

• Arasıra sifonun temizlenmesi gerekir, kullanıcıya bunu mutlaka anlatırım.
• Mutfak tezgâhının altındaki tüm bağlantıların kolay müdahale edilebilir olmasına dikkat ederim.
• Bazen kullanıcılar bulaşık ve çamaşır makinesini aynı gidere bağlatmak ister; buna göre çap seçimini doğru yapmak lazım.

7. Su Basıncı, Gürültü ve Darbe (Water Hammer) Sorunları

A – Su Basıncı Problemleri

Düşük basınç: Üst katlarda, eski binalarda sık görüyorum. Çözüm:

• Uygun bir hidrofor sistemi
• Gerekiyorsa boru çaplarını büyütmek

Yüksek basınç:

• Batarya ve esnek hortum ömürlerini kısaltır.
• Genellikle bir basınç düşürücü vana ile çözülür.

B – Gürültü ve Darbe (Tesisat Tokatlaması)

Musluk aniden kapatıldığında, özellikle borulardan “tak” diye ses gelmesi, arasıra kullanıcıları korkutur.

• Bu, su darbesi (water hammer) dediğimiz olaydır.

Çoğu zaman:

• Basınç yüksek olduğunda
• Boru sabitlemeleri yetersiz olduğunda
• Hızlı kapanan kartuşlu bataryalar kullanıldığında ortaya çıkar.

Çözüm:
Doğru sabitleme, gerekirse su darbe emici eleman kullanmak ve basıncı ayarlamaktır.

8. Sızıntı, Kaçak ve Tıkanıklığı Erken Fark Etmek

Benim için iyi bir kullanıcı, tesisatı dinleyen kullanıcıdır. Ayrıca şu basit kontroller yapılırsa, büyük hasarlar önlenebilir:

A – Sızıntı ve Kaçak Belirtileri

• Duvar boyasında kabarma, küflenme
• Seramik derzlerinde sürekli ıslaklık
• Alt komşudan gelen “tavanımda leke var” şikâyeti
• Sayaç dönüyorken evde hiçbir musluk açık değilse

Bu belirtileri özellikle ciddiye almak gerekir. Geciktikçe:

• Kırılacak alan büyür,
• Maliyet artar.

B – Tıkanıklık Belirtileri

• Giderlerin suyu yavaş çekmesi
• Giderlerden gelen “gluk gluk” sesleri
• Bazen geri tepen su veya koku

Bu durumlarda kimyasal açıcıları abartmadan kullanmak, tıkanma yeni ise işe yarar. Ancak uzun süre ihmal edilmiş tıkanıklıklarda profesyonel kameralı tesisat ve robotlu açma hizmeti şarttır.

9. Kullanıcı Olarak Sizin Yapabileceğiniz Bakım İşleri

Her şeyi ustaya bırakmak gerekmez; özellikle bazı temel kontrolleri siz de yapabilirsiniz.

Düzenli Yapılmasını Önerdiğim Küçük Bakımlar

3 ayda bir:

• Lavabo ve mutfak sifonlarını söküp temizlemek özellikle kireç ve yıpranmaları önler.
• Musluk perlatörlerini (uç kısmındaki filtre) söküp kireçten arındırmak

6 ayda bir:

• Ana vananın açılıp kapanmasını kontrol etmek özellikle zaman içerisinde sıkışmayı önler.
• Kombi altındaki tesisat bağlantılarına gözle bakmak genellikle kaçak veya sızıntıların önüne geçmenizi sağlar.

Ayrıca bunları yapmak için usta olmanıza gerek yok. Ancak:

Asla Kendiniz Yapmamanız Gerekenler

• Duvar içi boru değişimi
• Ana kolon pis su tamiratı
• Kombi ve şofben gaz bağlantıları
• Elektrikle temas eden ıslak hacim işlerindeki müdahaleler

Bu işlerde mutlaka yetkili ve ehil bir usta çağırmanızı öneririm. Özellikle kullanıcı “Ben hallederim” diyerek daha büyük hasarlara yol açabiliyor.

10. Sık Sorulan Sorulara Kısa Cevaplar

Soru 1: Yeni ev alırken su tesisatını nasıl kontrol edebilirim?
Ben olsam şunlara bakarım:

• Muslukları aynı anda açıp basınca bakarım.
• Giderlerin suyu hızlı çekip çekmediğini denerim.
• Koku var mı, özellikle banyoda ve mutfakta kontrol ederim.
• Duvar ve tavanlarda nem, leke, kabarma var mı diye bakarım.

Soru 2: Su tesisatı yenileme ne kadar sürer?

Daire büyüklüğüne ve işin kapsamına göre değişir ama:

• Sadece daire içi temiz su hattı değişimi: 1–3 gün
• Sıhhi tesisat + seramik + vitrifiye komple yenileme: 1–2 hafta arası sürebilir.

Soru 3: Plastik boru mu yoksa bakır mı daha iyi?

Tek bir doğru yok.

• Konut için genellikle PPRC veya PEX yeterli ve ekonomiktir.
• Özel projelerde, yüksek sıcaklık ve basınç gereken yerlerde bakır tercih edilebilir.

Soru 4: Giderden koku geliyorsa ne yapmalıyım?

Önce:

• Sifonlarda su var mı diye bakarım, kurumuşsa su doldururum.
• Hava emiş (havalık) hattı var mı, tıkalı mı, profesyonelce kontrol ettiririm.
• Arasıra kimyasal yerine mekanik temizlik tercih ederim, çünkü kimyasallar borulara zarar verebilir.

11. Son Olarak: Ustanızla Doğru İletişim Kurun

Son olarak şunu söyleyeyim: İyi bir su tesisatı ve sıhhi tesisat işi, sadece kullanılan malzemeden ibaret değildir.

• Doğru proje
• Doğru hesap
• Doğru uygulama
• Ve en önemlisi, açık ve dürüst iletişim gerekir.

Ustaya, ne istediğinizi net ifade edin:

• “Sessiz çalışan bir tesisat istiyorum.”
• “Sıcak suyu beklemeden almak istiyorum.”
• “İleride değişiklik yapmak istersem, müdahalesi kolay olsun.”

Bu tarz net cümleler, benim gibi ustalara yol gösterir. Ben projeye başlarken kullanıcıdan beklentilerini ayrıntılı duymayı özellikle isterim; böylece hem sürpriz masraflar azalır hem de sonuç daha memnun edici olur. Son olarak iyi bir usta ile çalışmak isterseniz Ustalar sayfamızdan size en yakın ustayı bulabilirsiniz.